162. Conformámonos co "achantamento"?

Ao delito consistente en entrar nun domicilio ou a permanecer nel sen autorización ou contra a vontade do seu propietario ou de quen nel viva.
Ao acto procesual polo que un demandado manifesta a súa vontade de non se opoñer á pretensión do actor ou de abandonar a posición xa interposta, conformándose con ela.

Para o nomear o primeiro deles o galego recorre a violación de domicilio ou invasión de domicilio; pero para o segundo os dicionarios e os textos legais non deron acadado un consenso semellante, e ofrecen un abano de propostas sobre o que imos deternos hoxe.

Nos textos legais en galego, tanto no BOE como no DOG emprégase basicamente conformidade e avinza, aínda que o máis habitual é que estes conceptos se presenten baixo forma de verbos (conformarse con... e avirse a...). Estas formas son tamén as recomendadas por distintos manuais, cursos, libros e estilo, glosarios e dicionarios que seguían o camiño marcado no Curso superior de linguaxe xurídica editado pola Xunta de Galicia a mediados dos 90.
En paralelo, outros dicionarios como o da editorial Ir Indo ou a Enciclopedia Galega Universal apostaban por denominacións diverxentes das anteriores, como asentimento de demanda e aplanamento á demanda.
O Dicionario xurídico galego (sorprendentemente desaparecido da Rede ao editarse en papel) optou por non promocionar ningunha das denominacións preexistentes, e recomendou achantamento, unha escolla insólita na lexislación publicada, pero que a partir dese momento comeza a estenderse a algunhas obras de referencia, como o Libro de estilo do Servizo de Tradución da Xunta de Galicia.
Ese dicionario, ademais, non acepta conformidade como sinónimo, a pesar de ser a forma máis difundida ata o momento, pois emprégao para nomear un concepto diferente do ámbito do dereito procesual penal: a 'institución na que o acusado e os seu defensor aceptan, con límites, a pena solicitada pola acusación ou a máis grave das solicitadas, de seren varias'.

Con todo este abano de alternativas diante, cómpre establecer algún tipo de priorización entre elas:

Se conformidade e a súa familia (conformarse con...) poden provocar problemas de ambigüidade na comunicación especializada, como parece apuntar o Dicionario xurídico galego, non deberiamos empregar esta denominación como equivalente de allanamiento.
Achantamento conta ao seu favor co aval que lle outorga o ser a forma recomendada polo dicionario xurídico máis relevante do panorama galego, tendo en conta a súa nómina de autores e colaboradores. Ademais, o significado desa palabra na lingua común é coherente co que se lle atribúe no ámbito legal. Pero aínda así, a súa presenza en documentos técnicos (lexislación, estudos e informes...) é anecdótica.
Asentimento á demanda e aplanamento á demanda quedan nun segundo nivel pois, nin teñen unha presenza salientable en textos especializados, nin están avalados por fontes lexicográficas de tanto peso como o Dicionario xurídico galego.

Xa que logo, parece que achantamento sería a forma máis acaída, pois evitaría a ambigüidade a que nos pode levar conformidade e conta co aval dunha fonte lexicográfica prestixiosa, e coa aceptación por parte da unidade técnica que se encarga de traducir e revisar a lexislación que finalmente se publica en versións galegas no DOG e no BOE.

A súa principal carencia (o escaso uso na lexislación publicada) pode deberse probablemente ao feito de ser unha recomendación moi recente, e non a unha valoración negativa.

[Actualización: 03/06/2013]

No Dicionario castelán-galego da Real Academia Galega recoméndase o emprego de someterse a como equivalente do castelán allanarse a. É curioso que esta forma, defendida por un dicionario académico, non acadase ningunha difusión, nin nos documentos técnicos, nin nos recursos lingüísticos posteriores.

XUSTO ALEXANDRE RODRIGUEZ RIO

Venres, 31 de maio de 2013